Opis rukopisa manastira Visoki Dečani pojavljuje se kao tom IV, knj. 1 u ediciji Opis južnoslovenskih ćirilskih rukopisa. Ediciju izdaje Narodna biblioteka Srbije, kao rezultat rada na istoimenom projektu koji finansiraju Ministarstvo za kulturu i Ministarstvo za nauku Srbije. Ovaj projekat započet je na osnovu preuzete obaveze sa međunarodnog slavističkog kongresa u Moskvi 1958. godine, na kome je učestvovala i jugoslovenska delagacija. Tada je dogovoreno da sve zemlje učesnice započnu popis i opis svojih rukopisnih fondova, izradu kataloga i naučnih opisa, po utvrđenom, i u dotadašnjoj nauci, poznatom metodu. O značaju ovoga projekta i metodama rada na njegovom sprovođenju detaljno je pisao Vladimir Mošin 1963. godine. Moskovskom kongresu prethodio je slavistički kongres u Pragu 1929. godine na kome se raspravljalo o generalnom katalogu slovenskih rukopisa kao o „prešnoj” potrebi, pa je o njoj govorio Ljubomir Stojanović povodom proslave stogodišnjice rođenja Đure Daničića u Srpskoj kraljevskoj akademiji 1925. godine.
Zbirka dečanskih rukopisa prema inventaru koji je uradila Mirjana Šakota broji 156 knjiga. Ovaj inventar je urađen u leto 1954. (izdat 1956. godine), kada je u riznici bilo 154 rukopisa, s tim što su se pod brojem 45 nalazile tri knjige: 45, 45a i 45b, tako da je ukupan broj rukopisa bio 156. Tom prilikom knjige su sređene po sadržini, u hronološkom nizu; date su im nove signature na vinjeticama; stare signature su ostale vidljive. Opisujući Zbirku na terenu D. Bogdanović je izdvojio 6 odlomaka koje je označio br. 157/1-6. Ove odlomke uneo je u svoj Inventar rukopisa. U toku konzervacije u Narodnoj biblioteci Srbije odvojena su još 2 lista sa korica i pripojena ostalim odlomcima, tako da ih sada ima ukupno 8 (Deč. 157/1-8). Njoj je priključeno 10 rukopisa iz crkve u Crkolezu, tako da u ovom opisu ima ukupno 167 jedinica. Među njima tri rukopisa su grčka: Deč. 48, Deč. 49 i Deč. 153. Hronološki okviri Zbirke kreću se od kraja HIII do sredine HIH veka.
Od manastirskih zbirki rukopisa po svom značaju Dečanska zbirka se nalazi odmah posle Hilandarske. Pored važnih književnih i istorijskih dela, Zbirka pruža obilje materijala za paleografska, filološka, filigranološka, istorijskoumetnička i kodi¬kološka istraživanja. Najznačajniji su prepisi originalnih dela stare srpske hagiografske i himnografske književnosti, zatim prepisi istoriografskih, crkveno-pravnih, beletrističkih, bogoslovskih, retoričkih, polemičkih, filozofskih i drugih dela i najzad, prepisi najbrojnijih bogoslužbenih knjiga. Posebna vrednost ove Zbirke ogleda se u originalnim delima i novim tekstološkim redakcijama, od kojih većina nije poznata u nauci.
Iz predgovora Nadežde Sindik
