Upravnici
Upravljanje Bibliotekom ima svoju istoriju, usko vezanu za karakter i okolnosti u kojima se ova ustanova nalazila. Činjenica je da je Biblioteka od samog početka bila državnog karaktera, o čemu svedoče i imena državnih službenika koji su njom rukovodili.
„Pravitelstveni” bibliotekar Narodne biblioteke, tada Biblioteke Popečiteljstva prosveštenija. Kao prvi profesionalni bibliotekar bio je u Narodnoj biblioteci od 1853. do 1856. godine, i za to vreme izradio glavni katalog, azbučni i sistematski katalog podeljen u 20 grupa, za preko 8.000 knjiga, koliko je Biblioteka u to vreme posedovala.
Filolog, branilac Vukovih ideja i veliki poštovalac njegovog rada, jedan od najznačajnijih radnika na pručavanju srpskohrvatskog jezika. Bibliotekar Narodne biblioteke je bio od 1856. do 1859. godine. Za to vreme definisao je nabavnu politiku po kojoj Biblioteka mora imati svaku srpsku knjigu i sve knjige o Srbiji i Srbima na bilo kome jeziku. Predlog o zvaničnom nazivu Narodne biblioteke podneo je 1859. godine.
Istoričar, profesor Liceja u Beogradu. Osnovao je Beogradski muzej i napisao veći broj dela iz srpske istorije. Za bibliotekara Narodne biblioteke postavljen je 1861. i u sledećih osam godina uveo brojne novine u smeštaju fonda, organizovao nabavku uz pomoć domaćih i stranih knjižara i uvećao fondove neprocenjivo vrednim rukopisima i starom štampanom knjigom.
Naučnik i državnik, ministar prosvete, diplomata, akademik. Izvršio je reorganizaciju osnovnih i srednjih škola u Srbiji. Bibliotekar Narodne biblioteke od 1869. do 1874. godine, reformisao je Biblioteku i inicirao donošenje zakona koji su joj omogućili rad i razvoj. Svojim bibliografskim radom postavio je standard za izradu nacionalne bibliografije.
Filolog, profesor Velike škole u Beogradu, urednik Letopisa, sekretar Srbskog učenog društva, ministar prosvete, akademik. Bio je filolog praktičar, starao se naročito o čistoći jezika i stila. U vreme kada je postavljen za bibliotekara Narodne biblioteke (1875), u Srbiji su postojala 52 čitališta sa 7.868 naslova knjiga, 53 naslova domaćih i 29 naslova stranih časopisa.
Arhimandrit, nacionalni radnik i istoričar, akademik, ratnik i pregovarač, polemičar i prevodilac. Bibliotekar Narodne biblioteke (od 1880 do 1886) i čuvar Narodnog muzeja. Celokupnu imovinu ostavio je u dobrotvorne svrhe, glavni deo Srpskoj kraljevskoj akademiji, danas SANU, od koga je osnovan Dučićev fond za nagrađivanje radova iz istorije.
Književnik i istoričar, folklorist, pedagog i prevodilac. Napisao je preko 100 knjiga. Sakupio je bogatu građu za poznavanje našeg narodnog života i istorije 19. veka. Kada je postavljen za bibliotekara (1886), Narodna biblioteka je posedovala 398 rukopisa, 65 inkunabula i starih knjiga, 23.900 dela u 50.000 svezaka, 121 naslova novina i časopisa, 2.343 karte, slike i drugog bibliotečkog materijala.
Književnik, publicist i političar. Doktorirao prava u Bonu. Socijalist, dugo bio u izgnanstvu. Zapažen po dobrim prevodima i prepevima klasičnih dela italijanske književnosti: Danteove „Božanstvene komedije”, Tasovog „Oslobođenog Jerusalima”, Ariostovog „Besnog Rolanda”. U vreme kada je završio karijeru bibliotekara, 1900. godine, Narodna biblioteka poseduje: 627 rukopisa, 157 inkunabula i starih knjiga, 32.702 dela u 70.706 svezaka, 245 naslova novina i časopisa, 2.538 karata, slika i drugog bibliotečkog materijala.
Političar, publicist, državnik. Jedan od vođa i tvoraca Radikalne stranke. Oštar polemičar i talentovan pisac. Na mestu bibliotekara Narodne biblioteke proveo nešto više od godinu dana, od 1900. do 1901. U to vreme Biblioteka ima 7 službenika.
Profesor filosofije u srednjoj školi, Velikoj školi i na Univerzitetu, akademik. Kulturni radnik, učestvovao je u osnivanju časopisa Delo, i Srpske književne zadruge. Političar, pisac istorijskih rasprava i polemičar. Za njegovog službovanja u Narodnoj biblioteci (1901–1903), priređen je katalog rukopisa i stare štampane knjige.
Istoričar, srednjoškolski profesor, akademik, bibliotekar Narodne biblioteke od 1903. do 1927. Postavio temelje kritičke istoriografije turskog perioda srpske istorije. Objavio 60 knjiga i brošura, brojne članke i priloge. U perodu do Prvog svetskog rata fondovi Narodne biblioteke su znatno porasli. Godine 1913. Biblioteka poseduje: 1.172 rukopisa, 219 inkunabula i starih knjiga, 49.616 naslova knjiga u 135.209 svezaka, 782 naslova novina i časopisa i 3.863 karata, pisama, slika i drugog bibliotečkog materijala. Deo toga fonda je stradao u ratu.
Istoričar i književnik, profesor Vojne akademije, pomoćnik bibliotekara Narodne biblioteke od 1905. do 1914. godine. Pisao biografije, istorijske rasprave, članke. Kada je postavljen za upravnika (1927), Narodna biblioteka je posedovala: 1.219 rukopisa, 2.268 pisama, 220 inkunabula i starih knjiga, 62.939 naslova u 212.000 svezaka, 200.000 brojeva novina, 1.490 karata, slika i drugog bibliotečkog materijala. U njegovo vreme (1927–1935) doneta su pravila o polaganju državnog stručnog ispita za Narodnu biblioteku.
Pedagog, profesor gimnazije, Upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu, urednik Glasnika Narodne biblioteke. Kao upravnik Narodne biblioteke (u periodu od 1935. do 1941) zauzimao se da Biblioteka dobije bolje prostorije, pokušavši, bezuspešno, da evakuiše pred rat najveće dragocenosti iz fondova.
Književnik i književni istoričar, profesor fakulteta, akademik. Napisao je značajne radove iz južnoslovenske srednjovekovne istorije i stare srpske književnosti. Proučavao međusobne odnose balkanskih naroda u srednjem veku. Upravnik Narodne biblioteke bio je u periodu od 1941. do 1945. godine.
Književni i pozorišni istoričar, romanist. Filozofski fakultet završio u Beogradu, a doktorirao u Parizu. Upravnik pozorišta u Nišu, direktor drame Narodnog pozorišta u Beogradu. Napisao je više značajnih monografija i eseja o francuskim književnicima i pozorištu. Preveo niz dela velikih francuskih pisaca. Za vreme dok je bio upravnik (1944–1960), fondovi Narodne biblioteke su obnovljeni, a čitava delatnost reorganizovana u skladu sa tadašnjom praksom bibliotekarstva u svetu.
Književnik, urednik Književnosti i Književnih novina. Objavio je više zbirki pesama, drame, eseje, dnevnike. Kada je postavljen za upravnika, Biblioteka poseduje: 532 rukopisa, 51 primerak inkunabula i starih knjiga, 375.524 primeraka knjiga, 6.859 naslova časopisa, 2.396 naslova novina, 6.682 arhivska predmeta, 132.500 karata, slika, razglednica i drugog bibliotečkog materijala. Na mestu upravnika bio je od 1960. do 1965. godine.
Književnik, novinar, prevodilac. Direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture. Objavio je više zbirki pesama, eseja i monografija o ličnostima i pojavama iz naše književne prošlosti, o narodnom stvaralaštvu i srednjovekovnim zapisima. U vreme dok je bio upravnik (1965–1968), započeta je izgradnja nove zgrade Narodne biblioteke.
Pravnik, direktor izdavačkog preduzeća Nolit, direktor Srpske književne zadruge, narodni poslanik, obavljao je niz državnih i društvenih funkcija. Autor preko 80 radova iz oblasti kulture i bibliotekarstva objavljenih u zemlji i inostranstvu. U vreme dok je bio upravnik (1968–1977), završena je nova zgrada i Biblioteka preseljena, reorganizovana i kadrovski znatno ojačana. Desetogodišnji program razvoja, usvojen 1970, prihvatio je sve razvojne tendencije svetskog bibliotekarstva i promovisao otvaranje prema svetu i intenzivnu razmenu informacija, znanja i iskustva sa velikim svetskim bibliotečkim centrima.
Filolog, magistirirao na Filološkom fakultetu u Beogradu. Profesor gimnazije i učiteljske škole. Ministar obrazovanja 1972–1977. Bavio se istraživačkim radom u lingvistici, posebno proučavao južnosrbijanske govore. Objavio više radova u stručnim i naučnim časopisima. Upravnik Narodne biblioteke od 1977. do 1979. godine.
Istoričar književnosti. Diplomirao na Filozofskom fakultetu, a doktorirao na Filološkom fakultetu u Beogradu. Profesor univerziteta. Šef Katedre za jugoslovenske književnosti Filološkog fakulteta. Lektor srpskohrvatskog jezika i jugoslovenske književnosti na Univerzitetu u Strazburu. Objavio više knjiga i veliki broj radova. Prevođen na nemački, ruski, makedonski i mađarski. Jedan od osnivača i urednika časopisa Književna istorija. Na mestu upravnika Narodne biblioteke bio od 1980. do 1983. godine.
Pravnik, politički radnik, poslanik Savezne skupštine, član izvršnog veća Skupštine SR Srbije, Sekretar za obrazovanje i nauku SR Srbije, ambasador u SSIP-u, ambasador SRJ u Grčkoj, savezni ministar za inostrane poslove SRJ, Predsednik Republike Srbije. Autor je knjige Universitet – eppur si muove, kao i niza članaka, priloga i referata iz oblasti obrazovanja i nauke, međunarodnih odnosa. U periodu dok je bio upravnik (1983–1988), izrađena je studija o uvođenju automatske obrade podataka u NBS i mrežu biblioteka Srbije, čime je učinjen prvi korak ka primeni računarske tehnologije u bibliotečkom poslovanju.
Diplomirani pedagog, radio kao školski pedagog, profesor učiteljske škole i gimnazije. Bio poslanik u Skupštini Srbije, ministar prosvete i član Vlade Republike Srbije. U periodičnim publikacijama objavljivao tekstove o aktuelnim prosvetnim i kulturnim temama. U periodu dok je bio upravnik (1988–2001) formiran je elektronski katalog Narodne biblioteke Srbije (1989), što je dovelo do obustave izrade lisnih kataloga za monografske publikacije (1991), i dobijena je lokalna računarska mreža (1996), kada je omogućen i pristup internetu i izrađena prva veb-prezentacija.
Filozof i pisac (objavljuje prozu, teorijske tekstove, umetničku kritiku, društveno-kritičke eseje). Inicijator i rukovodilac postepene potpune instituiconalne stručno-programske reforme NBS (koncept NBS II). U periodu dok je bio upravnik (2001–2012) izvršena je i kompletna rekonstrukcija korisničkog dela zgrade Narodne biblioteke Srbije.
Istoričar, arhivista, prevodilac, direktor Muzeja žrtava genocida, državni sekretar u Ministarstvu kulture i informisanja, ministar informisanja i telekomunikacija. Autor naučnih radova iz oblasti savremene istorije i kulture sećanja. Osnivač Fondacije Narodne biblioteke Srbije i utemeljivač Nacionalnog dana knjige. Na čelu Narodne biblioteke Srbije (kao vršilac dužnosti) bio od 2012. do 2013. godine. Autor vizije razvoja ustanove. Inicirao i sproveo sveobuhvatnu reformu ustanove koja je rezultirala time da je Narodna biblioteka Srbije postala multifunkcionalna identitetska institucija kulture. Nakon više od 40 godina inicirao i otpočeo reviziju celokupnog fonda Narodne biblioteke Srbije.
Bibliotekar savetnik. Diplomirala je na Filološkom fakultetu u Beogradu, na Grupi za jugoslovensku i opštu književnost. U Narodnoj biblioteci Srbije od 1973. do odlaska u penziju 2015. kontinuirano se bavila svim aspektima katalogizacije i organizacionim radom u domenu zaštite i prezentacije srpskog pisanog kulturnog nasleđa u inostranstvu. Autor je radova (udžbenika, priručnika, uputstava) iz oblasti katalogizacije i bibliografskog metajezika. Dobitnik je mnogih strukovnih nagrada i priznanja. Na funkciji upravnice (vršilac dužnosti) Narodne biblioteke Srbije od 2013. do 2015. godine.
Romanopisac, pripovedač i pesnik. Diplomirao je jugoslovensku književnost i srpskohrvatski jezik na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Bio je urednik u Književnoj zajednici Novog Sada i novosadskom Kulturnom centru, glavni urednik časopisa za književnost i teoriju Polja, direktor i glavni i odgovorni urednik Kulturnog centra Novog Sada. Član je srpskog PEN centra. U periodu dok je bio upravnik (2015–2021) organizovan je rad na višegodišnjem projektu kompletne revizije fonda NBS, koji predstavlja i deo priprema za projekat neophodnog proširenja depoa za njegov smeštaj.
Završio je Pravni fakultet u Sarajevu, doktorirao na Univerzitetu Nju Hempšir u SAD. Jedan je od najznačajnijih savremenih srpskih pisaca. Njegova najpoznatija dela su romani Tesla, portret među maskama, Milenijum u Beogradu, Venecija, Sunce ovog dana: Pismo Andriću, Značenje džokera. Upravnik Narodne biblioteke od 2021. godine.
