Odnosi Srba i Srbije sa Rusijom i Rusima u prošlosti uvek su privlačili i privlače izuzetnu pažnju. Ovo je knjiga posvećena istoriji upravo tih odnosa. Knjiga predstavlja prvi sistematizovan sintetički pregled totaliteta odnosa srpskog i ruskog naroda kroz istoriju, od prvih kontakata u 12. veku praktično do danas. Istraživanje ovog pitanja ima izuzetnu važnost, koja se pre svega ogleda u činjenici da srpsko-ruski odnosi, posmatrano iz diskursa istorije srpskog naroda, imaju najduži kontinuitet u odnosu na sve druge veze koje je srpski narod tokom istorije gradio sa nekom od velikih sila, odnosno država koje su imale interesa i moći da te interese realizuju na prostorima na kojima je srpski narod živeo i danas živi. Pri tom srpsko-ruski odnosi su ne samo najdugotrajniji, već i, kada se uporede sa vezama i kontaktima srpskog naroda sa drugim velikim silama ili susedima, ubedljivo najsadržajniji, najrazgranatiji i sa najuočljivijim i najdalekosežnijim (duhovnim, kulturnim, društvenim, prosvetnim, naučnim, pa i političkim) uzajamnim uticajima. Odnosi Srba i Rusa u prošlosti su bili dinamični i, u zavisnosti od generalnog istorijskog i državnog razvoja dva naroda, prolazili su kroz različite hronološke faze: epohu sporadičnih kontakata (12-15 vek), vreme duhovnih veza (15-17 vek) i epohu politike (18-21 vek).
Knjiga predstavlja sintetički pregled, sa elementima monografske problematizacije pojedinih slabo istraženih ili neistraženih pitanja, čiji je osnovni cilj sagledavanje totaliteta odnosa Srba i Rusa u prošlosti. Stoga se u knjizi ne analiziraju isključivo političke veze i kontakti (što je predstavljalo dominantan pristup dosadašnje istoriografije), već su predmet analize uporedo i izuzetno važni kulturni i duhovni odnosi, kao i razgranate društvene, prosvetne, naučne i umetničke veze, migratorni procesi i privredna saradnja. U isto vreme, odnosi Srba i Rusa su sagledani u kontekstu generalnih tokova evropske politike, kao i u odnosu na istorijski razvoj ruskog i srpskog naroda i dve države. Takođe, posebna pažnja posvećena je i činjenici da je ove veze i odnose moguće sagledavati iz najmanje dva diskursa: srpskog i ruskog – koji neminovno, usled različitih istorijskih tokova i konteksta razvoja dva naroda, u velikoj meri utiču i na različite narative tumačenja uzajamnih odnosa.
Miroslav JOVANOVIĆ (1962, Beograd), vanredni profesor na Katedri za Opštu savremenu istoriju Filozofskog fakulteta u Beogradu. Doktorirao 2001. godine, sa temom „Ruska emigracija na Balkanu 1920-1940″.
Autor je sedam knjiga, autor i koautor deset zbirki istorijskih izvora i urednik devet naučnih izdanja, objavljenih u zemlji i inostranstvu. Pored toga objavio je 80 naučnih radova i priloga, na srpskom, ruskom, engleskom, nemačkom, češkom i bugarskom jeziku.
Osnivač je i upravnik „Centra za savremenu istoriju Balkana“ Filozofskog fakulteta u Beogradu (od 2006. godine), i „Centra za ruske studije“ Filozofskog fakulteta u Beogradu (od 2010. godine).
Kao gostujući profesor držao je predavanja na Istorijskom fakultetu Moskovskog državnog univerziteta (1997, 2000. i 2001/2002. godine), na Istorijskom fakultetu Sofijskog državnog univerziteta (2007. i 2009. godine), na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Novom Sadu (2003/2004. godine) i Akademskoj alternativnoj obrazovnoj mreži (2000-2003. godine).
Bio je koordinator i jedan od rukovodilaca pet međunarodnih projekata realizovanih u saradnji sa Odeljenjem za istoriju Jugoistočne Evrope, Univerziteta u Gracu, Balkanističkim centrom Jugozapadnog Univerziteta „Neofit Rilski“ u Balagoevgradu, Istorijskim fakultetom Sofijskog Univerziteta „Sv. Kliment Ohridski“, Glavnom arhivskom upravom Moskve, Arhivom Moskve i Arhivom Srbije, Odeljenjem za istoriju Univerziteta u Beču, Univerzitetom MGIMO – MID Rusije.
Član je redakcije i jedan od urednika časopisa „Godišnjak za društvenu istoriju” i član i jedan od urednika međunarodne redakcije časopisa „Russkiй sbornik” (Moskva), a član je i redakcije edicije „Istorijska misao” SKZ. Jedan je od osnivača „Udruženja za društvenu istoriju” i urednik edicija Udruženja „Ideje”, „Serbica” i „Rossica”. Član je Upravnog odbora Arhiva Srbije od 2007. godine, v.d. predsednika Upravnog odbora Arhiva Srbije (od 2011. godine) i član Upravnog odbora Instituta za noviju istoriju Srbije (od 2010. godine).
Glavna područja naučnih interesovanja su savremena i moderna istorija. Bavi se istraživanjem istorije ruske emigracije u HH veku, a u širem kontekstu i proučavanjem moderne i savremene ruske istorije (SSSR) i istorije Balkana. Poseban segment istraživačkog rada vezan je za proučavanja istorije srpske istoriografije, kao i društvene i kulturne istorije srpskog naroda u XIX i HH veku. Osim toga bavi se i problemima teorije istorijske nauke.
